Sử dụng các Progesterons mới trong phụ khoa và ngừa thai

Nhiều thuốc mới chứa hormone dùng trong phụ khoa được giới thiệu trong vài năm gần đây. Một số chế phẩm thuận tiện đối với người sử dụng nhờ hệ thống phóng thích thuốc được cải tiến, đổi mới như que cấy, miếng dán, dụng cụ trong tử cung và vòng âm đạo. Tuy nhiên, chỉ vài progestogens mới sẵn có trên thị trường trong 5 đến 10 năm vừa qua. Các thuốc trên có thật sự khác biệt và mang lại nhiều lợi ích đối với phụ nữ cần tránh thai hiệu quả, điều trị các rối loạn phụ khoa, làm giảm triệu chứng vận mạch thời kỳ mãn kinh. Vấn đề này sẽ được bàn sâu hơn trong bài này với các thông tin liên quan trên lâm sàng, nhưng không nhằm mô tả chi tiết các phân tử steroid khác nhau.

Progesterone chuyển hóa nhanh chóng và các liều được lặp lại thường xuyên nếu dùng đường tiêm, đặt âm đạo hay uống. Các progestogens tổng hợp có ưu điểm dùng ít lần hơn, nhưng cũng giống như progesterone, các progestogens tổng hợp sau khi gắn kết với các thụ thể progesterone nội bào, có tác động bảo vệ nội mạc tử cung và ức chế rụng trứng tùy theo loại progestogen. Cơ chế tác dụng tại mô đích rất phức tạp, các công thức hóa học khác nhau có khả năng tác động (kích thích hay ức chế) lên các thụ thể khác như thụ thể androgen, oestrogen, glucocorticoid và mineralocorticoid.

Đa số các progestogens đều là dẫn xuất của testosterone hay progesterone, mặc dù drospirenone, một progestogen mới ra đời, có nguồn gốc từ 17 alpha-spirolactone. Mỗi progestogen (nhất là hoạt chất trong viên tránh thai phối hợp đường uống) thường được sắp xếp theo năm/thập niên giới thiệu – đó là các hợp chất thế hệ thứ nhất, thứ hai và thứ ba (Bảng 1). Điều này không hữu ích vì có thể dẫn đến hàm ý các hoạt chất cùng thế hệ có cấu trúc hóa học tương tự và có các đặc tính liên quan với nhau. Một chọn lựa khác là phân loại các progestogens theo nhóm sinh hóa (Bảng 2). Phương pháp này cũng không ưu việt vì chỉ cần vài thay đổi nhỏ ở phân tử steroid có thể gây những biến đổi lớn về chuyển hóa đối với ái lực gắn kết thụ thể steroid, dẫn đến các tác động khác nhau đáng kể. Các nhà sản xuất đang trên đường phát triển các progestogens “tinh khiết hơn” và gắn chuyên biệt với thụ thể progesterone nhằm tăng cường những đặc tính có lợi và giảm thiểu các tác dụng phụ như hoạt tính androgen (Bảng 3).