17/09/2009

Định nhóm máu trong thai kỳ

 >> Các xét nghiệm thường qui trong thai kỳ

   BS. Lê Minh Hoài An
K. Xét nghiệm - BV Từ Dũ

Khi đến khám thai lần đầu tại bệnh viện Từ Dũ, thai phụ luôn luôn được làm xét nghiệm định nhóm máu vừa để biết được nhóm máu A,B,O của thai phụ chuẩn bị cho mọi nguy cơ có thể truyền máu xảy ra trong thai kỳ vừa biết được người mẹ có yếu tố Rhesus dương (Rh +) hay Rhesus âm. Người phụ nữ có Rhesus (-) mà có con là Rhesus (+) thì có khả năng có sự bất đồng nhóm máu xảy ra giữa mẹ và con gây ra tình trạng thiếu máu cho bé đôi khi nguy hiểm đến tính mạng.

Sự nguy hiểm trên thường không xảy ra khi sanh đứa con đầu tiên vì máu của mẹ chưa kịp sản xuất ra kháng thể chống lại hồng cầu của thai nhi lần đầu, nhưng những lần sanh sau đó các kháng thể sẽ hủy họai máu của em bé có Rhesus (+). 

Ở người Phương Đông thì tỉ lệ Rhesus (-) rất thấp (0,04 –0,07%) do đó vấn đề bất đồng nhóm máu mẹ con ít quan trọng. Tuy nhiên trong các đối tượng đến khám và điều trị tại bệnh viện Từ Dũ những năm gần đây cho thấy tỉ lệ này khá cao hơn so những nghiên cứu trước đây (0,1 – 0,24% theo số liệu thống kê từ năm 2007 đến tháng 07 năm 2009) cho thấy tình trạng thai kỳ kèm theo yếu tố Rhesus (-) là vấn đề cần phải tư vấn các sản phụ để có qui trình theo dõi thai an toàn.

Ngày nay, để chủ động đề phòng những nguy cơ có thể xảy ra cho những đứa bé có mẹ Rhesus (-) người ta đã có những phương pháp gọi là tiêm phòng kháng thể để tránh tạo ra kháng thể. Tuy nhiên, không phải thai kỳ nào có mẹ là Rhesus (-) cũng có thể tiêm phòng được. Tại bệnh viện Từ Dũ vào tháng ba năm 2009 đã hoàn chỉnh qui trình dự phòng cho các sản phụ có yếu tố Rhesus (-) và đã được đưa vào áp dụng. Qui trình này vừa bao gồm cả việc tiêm ngừa dự phòng cho các sản phụ thật sự mới thụ thai lần đầu và gồm cả những bước cần phải hướng dẫn cho sản phụ phải theo dõi và chuẩn bị nếu đã có thai lần thứ hai trở lên vì đã có kháng thể không chích ngừa được nữa. Thuốc tiêm ngừa cũng được trang bị tại nhà thuốc bệnh viện Từ Dũ sẽ cung cấp cho bệnh nhân khi có y lệnh của bác sĩ.

Một số sản phụ đến bệnh viện rất hoang mang vì có hai kết quả Rhesus làm tại hai nơi thì khác nhau, điều đó có thể lý giải được vì khi thực hiện bằng phương pháp thủ công mà chất lượng thuốc thử không nhạy lại phải đọc kết quả chỉ bằng mắt thường dễ bị ý kiến chủ quan của người làm xét nghiệm chi phối. Đó cũng là kinh nghiệm sau khi bệnh viện Từ Dũ cho tiến hành song song hai phương pháp cũ và mới trong hơn một năm nhận thấy trong khoảng 1000 trường hợp thì có khoảng 1-2 kết quả Rhesus (-) nghi ngờ, nhưng khi kiểm tra lại bằng phương pháp mới có kiểm lại tại một trung tâm đầu ngành thì cho kết quả Rhesus (+) yếu. Điều đó cho thấy các bà mẹ nên khám thai và kiểm tra kỹ lưỡng những vấn đề liên quan đến đứa con yêu quí của mình và cần có sự tư vấn thông suốt tránh những ưu lo và tốn kém không cần thiết.