Cập nhật chỉ định điều trị lạc nội mạc tử cung

Hội nghị Quốc tế về Lạc nội mạc tử cung tại Montpeller (Pháp) tháng 9 năm 2011 đã xác nhận một số xu hướng điều trị và đưa  ra một số khái niệm mới.

Lạc nội mạc tử cung và triệu chứng đau

Theo V.Anaf và cộng sự, số lượng thần kinh cảm giác tăng lên theo mức độ của tổn thương và số lượng nốt lạc nội mạc chảy máu trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt quyết định cường độ cơn đau. S.Tajanne (Helsinki) ghi nhận có sự giảm sút các nhánh thần kinh ở những phụ nữ có điều trị nội khoa so với những phụ nữ không điều trị, B. McKinnon (Thụy Sĩ) nhận thấy có mối liên quan giữa sự gia tăng số lượng các sợi thần kinh và nồng độ PF (dịch phúc mạc), cytokine (interleukin 8, glycodelin, osteoprotegerin, TNF, …), từ đó cho thấy bản chất viêm của lạc nội mạc tử cung. Một nghiên cứu khác của nhóm Michigan (S. As-Sanie) sử dụng MRI chụp não cho thấy có sự thu hẹp vùng chất xám liên quan đến sự ngăn chặn tiếp nhận các xung động đau ở những phụ nữ có triệu chứng đau mạn tính, trong khi đó có sự mở rộng vùng chất xám điều chỉnh việc kháng lại cơn đau ở những phụ nữ không phải chịu đựng những triệu chứng này.

Điều trị nội khoa lạc nội mạc tử cung

Đã có sự nhất trí điều trị lạc nội mạc tử cung với estro-progestatif. Progestin tiếp tục được sử dụng (dạng mới là dienogest) sau  giai đoạn ức chế hệ thống hạ đồi – yên bằng đồng vận LHRH. Mức độ chế tiết của buồng trứng được duy trì thấp nhất và hạn chế sự lan rộng của các tổn thương lạc nội mạc. Tuy nhiên, theo nhóm của C. Chapron (Paris), cần lưu ý việc sử  dụng estro-progestatif ở những bé gái bị thống kinh vì có thể làm chậm trễ chẩn đoán lạc nội mạc tử cung. A. de Graf cũng lưu ý rằng lạc nội mạc tử cung thường không được chẩn đoán trước tuổi 30. Việc chẩn đoán sớm lạc nội mạc tử cung cho phép chúng ta điều trị nội khoa tích cực và hiệu quả trước giai đoạn phẫu thuật.

Phẫu thuật lạc nội mạc tử cung

Phẫu thuật cắt bỏ các tổn thương lạc nội mạc tử cung  giúp cho các cặp vợ chồng có thể có con tự nhiên. Lựa chọn phẫu thuật có thể không dựa vào mô tả tổn thương hoặc bảng phân loại mới EFI – vốn được xem là thang điểm cơ bản đánh giá khả năng sinh sản đối với bệnh nhân lạc nội mạc tử cung. Hiện nay, người ta lựa chọn dựa vào bảng phân loại sửa đổi FOATaRVS. Đa số các tác giả nhất trí về hiệu quả của điều trị nội khoa trước và sau phẫu thuật vì nó giúp làm giảm tiết dịch viêm từ các tổn thương lạc nội mạc tử cung và như vậy làm giảm nguy cơ dính sau phẫu thuật.

Một cuộc khảo sát quốc tế với 1450 câu trả lời trên 3200 phụ nữ được phỏng vấn cho thấy có những vấn đề tồn tại sau phẫu thuật và nhiều trường hợp tái phát. Sau phẫu thuật nội soi bóc u lạc nội mạc tử cung tại buồng trứng, sự thiếu hụt mô chức năng buồng trứng làm giảm tác dụng điều trị của PMA (phorbol-myristate-acetate). Nhóm tác giả C. Yasbeck và P. Madelenat Paris) đề cập đến phương pháp bơm ethanol vào nang lạc nội mạc trước khi thụ tinh trong ống nghiệm (??). 

* Trích Tài liệu HN Sản Phụ khoa Việt - Pháp - Châu Á - Thái Bình Dương lần thứ 12, ngày 10-11/05/12