24/05/2023
ThS. BS. Lê Võ Minh Hương
Hội chứng buồng trứng đa nang là một rối loạn nội tiết và chuyển hóa toàn thân, đặc trưng bởi một vài hoặc nhiều triệu chứng như rậm lông, mụn trứng cá, hói đầu ở phụ nữ trưởng thành, rối loạn kinh nguyệt và buồng trứng đa nang. Hội chứng này ảnh hưởng đến khoảng 5-18% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nguyên nhân gây bệnh chưa rõ ràng, có thể là do kết hợp của các yếu tố di truyền và môi trường sống. Sinh lý bệnh khá phức tạp, đến nay vẫn chưa được hiểu rõ. Hội chứng này gây nên nhiều vấn đề sức khỏe lâu dài cho người phụ nữ, đáng lưu ý là vô sinh và tăng nguy cơ bệnh tim mạch, đái tháo đường.
Khi nào người phụ nữ nên đi khám kiểm tra về hội chứng buồng trứng đa nang?
Phụ nữ có hội chứng buồng trứng đa nang có thể đi khám vì rối loạn kinh nguyệt (kinh thưa, vô kinh), hiếm muộn, rậm lông hoặc mụn trứng cá. Nếu chỉ tình cờ siêu âm thấy hình ảnh buồng trứng đa nang nhưng bạn không có bất kỳ triệu chứng bất thường nào khác kể trên thì nhiều khả năng bạn không mắc phải hội chứng này.
Hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm không đồng nghĩa với hội chứng buồng trứng đa nang.
Chẩn đoán hội chứng buồng trứng đa nang thường dựa trên tiêu chuẩn Rotterdam, nghĩa là bạn phải có ít nhất 2 trong 3 triệu chứng sau:
Nếu được chẩn đoán mắc hội chứng buồng trứng đa nang, bạn nên lưu ý các vấn đề sau:
1. Giảm cân để đạt mức cân nặng lý tưởng.
Nghiên cứu cho thấy, 2/3 phụ nữ có hội chứng buồng trứng đa nang có cân nặng ở mức thừa cân hoặc béo phì. Các cơ chế liên quan đến mỡ thừa cũng góp phần vào sinh lý bệnh của hội chứng. Giảm ít nhất 5% cân nặng so với ban đầu ở những phụ nữ này cho thấy có cải thiện chức năng phóng noãn, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, ổn định nồng độ đường huyết, mỡ máu cũng như làm giảm nồng độ Androgen và giảm các triệu chứng do cường Androgen như rậm lông, mụn.
Theo tổ chức y tế thế giới (WHO) BMI lý tưởng cho người châu Á là từ 18.5 – 22.9 kg/m2. Thừa cân khi BMI từ 23-27.5 kg/m2 và béo phì khi BMI từ 27.5 kg/m2 trở lên.
Để làm được điều này, bạn nên bắt đầu bằng chế độ ăn hạn chế năng lượng với cắt giảm khoảng 30% năng lượng so với mức bình thường bạn cần tiêu thụ. Tùy vào mỗi cá nhân, mức tiêu thụ năng lượng được khuyến cáo là 1200-1500 kcal/ngày.
Để giảm cân, bạn nên tập thể dục đều đặn cường độ trung bình 250 phút mỗi tuần hoặc 150 phút nếu tập cường độ nặng.
Nếu bạn đã có cân nặng lý tưởng, vẫn nên duy trì tập thể dục đều đặn 150 phút mỗi tuần với cường độ trung bình hoặc 75 phút nếu tập cường độ nặng.
2. Lập gia đình và có kế hoạch sinh con sớm.
Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang có thể gặp vấn đề hiếm muộn do rối loạn không phóng noãn. Bạn có thể cần sự hỗ trợ của các thuốc gây phóng noãn để tăng khả năng thụ thai. Điều này khá thuận lợi khi bạn trẻ tuổi với dự trữ buồng trứng tốt và không có kèm theo yếu tố gây vô sinh khác.
Nếu bạn lên kế hoạch sinh con khi quá lớn tuổi, dự trữ buồng trứng sụt giảm là một yếu tố bất lợi quan trọng khi điều trị hiếm muộn. Khi đó chi phí điều trị sẽ cao hơn với khả năng thành công thấp.
3. Theo dõi sức khỏe định kỳ để đánh giá nguy cơ mắc phải các rối loạn chuyển hóa.
Rối loạn chuyển hóa đường (glucose) và mỡ máu (lipid) là hai rối loạn thường gặp ở phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang. Hậu quả sẽ dẫn đến đái tháo đường type 2 và bệnh tim mạch như thiếu máu cơ tim, tăng huyết áp, đột quị. Bạn cần khám định kỳ để theo dõi các rối loạn này và tuân thủ các điều trị để ổn định nồng độ đường huyết cũng như mỡ máu theo chỉ định của bác sĩ.
4. Khám phụ khoa định kỳ để đánh giá nguy cơ ung thư nội mạc tử cung:
Rối loạn không phóng noãn ở phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang có thể khiến nội mạc tử cung tăng sinh bất thường do mất cân bằng nội tiết giữa Estrogen và Progesteron.
Trong điều trị lâu dài, bác sĩ sẽ có các can thiệp để dự phòng nguy cơ ung thư nội mạc tử cung do không phóng noãn, như uống thuốc nội tiết. Tuy vậy, bạn vẫn cần phải khám định kỳ để theo dõi tác dụng phụ của thuốc cũng như đánh giá nguy cơ ung thư nội mạc tử cung.
Bên cạnh đó, hội chứng buồng trứng đa nang là một rối loạn bệnh lý theo suốt cuộc đời người phụ nữ, ảnh hưởng không những lên sức khỏe mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, do đó nếu bạn gặp phải các vấn đề về tâm lý như lo âu, trầm cảm, hãy chủ động liên hệ với các chuyên gia tâm lý. Điều này sẽ giúp bạn ổn định cả về thể chất lẫn tinh thần.
Bệnh có thể khởi phát từ lứa tuổi thanh thiếu niên, do đó hãy lưu ý nếu con bạn gặp phải các triệu chứng như rậm lông, mụn trứng cá nặng, béo phì, kinh thưa hoặc vô kinh sau dậy thì. Hãy đi khám để được tư vấn, hướng dẫn, can thiệp sớm nếu có.
Các bài viết khác
