Ts. Bs. Lê Thị Thu Hà
Khoa Khám Bệnh – BV Từ Dũ

I. Đặt vấn đề:
Tỉ lệ dị tật bẩm sinh (DTBS) theo Bộ Lao động thương binh xã hội chiếm vào khoảng 3%. Dị tật hệ thần kinh trung ương là dị tật gây ảnh hưởng khá nặng nề đến đời sống thai nhi sau này. Theo thống kê tại bệnh viện Từ Dũ 1993 – 1997: tỉ lệ dị tật hệ thần kinh trung ương chiếm 24% trong tổng số dị tật sau sanh, trong đó tử vong là 86%.

Từ 1998 – 2001, trung tâm chẩn đoán tiền sản bệnh viện Từ Dũ đã phát hiện hơn 600 trường hợp thai bị DTBS, với dị tật hệ thần kinh trung ương là 52,8%. Đặc biệt dãn não thất chiếm # 85% trong số này.

Với siêu âm B- mode có thể chẩn đoán được dãn não thất từ tam cá nguyệt thứ hai của thai kỳ. Vấn đề đặt ra là:
- Các bất thường đi kèm thường gặp là gì?
- Đánh giá trường hợp nào có thể nuôi được để tiếp tục dưỡng thai, trường hợp nào phải chấm dứt thai kỳ sớm để tránh những tai biến sản khoa do sanh thai lớn, cũng như ảnh hưởng đến tâm lý cho thai phụ và gia đình.

II. Tổng quan y văn:
Dãn não thất là tình trạng dãn não thất bên do sự tích tụ nhiều dịch não tủy.

Nguyên nhân: do tăng sản xuất dịch não tủy, tắc nghẽn lưu thông, u nhú đám rối mạch mạc, xuất huyết nội sọ hoặc do nhiễm trùng bẩm sinh.

Hậu quả: có thể gây teo não, phá hủy não hoặc suy não.

Chẩn đoán trước sanh: rất quan trọng, vì có thể tiên lượng khả năng sống còn của bé sau này mà chấm dứt thai kỳ sớm hay tiếp tục dưỡng thai. Chẩn đoán chủ yếu bằng siêu âm B-mode. Đường kính não thất bên trung bình 7,6mm 0,6mm. Nếu đường kính này 10mm được xem là dãn não thất.

Phân loại dãn não thất: thể nhẹ nếu đường kính não thất bên từ 10 – 15mm; thể trung bình từ 16 – 20mm, thể nặng > 20mm.

Vị trí tắc nghẽn: Dịch não tủy đi qua lỗ Monro đến não thất ba, do đó khi tắc nghẽn vị trí này thì não thất bên dãn nhưng não thất ba bình thường. Tương tự, dịch não tủy qua kênh Sylvius đến não thất 4, khi tắc nghẽn vị trí này thì cả não thất bên lẫn não thất ba đều dãn.

Điều trị phẫu thuật đặt thông nối:
Đặt thông nối từ trong bào thai cho đến nay còn rất hạn chế.

* Nội dung chi tiết bài viết vui lòng bạn tải file .pdf