Loãng xương là bệnh rất thường gặp ở phụ nữ lớn tuổi, sau mãn kinh. Hiện nay loãng xương đang có xu hướng gia tăng do tuổi thọ trung bình tăng và một số thay đổi trong lối sống khiến con người ít vận động.
Phụ nữ có rất nhiều yếu tố khiến họ dễ bị loãng xương hơn so với nam giới. Theo đó, phụ nữ phải trải qua sự biến động của nội tiết tố ở các giai đoạn khác nhau trong cuộc đời như trong chu kỳ kinh nguyệt, khi mang thai, sau sinh và thời kỳ mãn kinh. Đặc biệt, sự sụt giảm mạnh nồng độ Estrogen sau mãn kinh làm gia tăng quá trình hủy xương, giảm hấp thu calcium và làm giảm mật độ khoáng xương.
Estrogen là một hormone nữ, có tác dụng bảo vệ xương, chống lại sự hủy xương. Sau mãn kinh, buồng trứng của người phụ nữ sản xuất ra rất ít hormone Estrogen. Nồng độ Estrogen trong máu giảm kích hoạt quá trình hủy xương xảy ra nhanh hơn. Quá trình này bắt đầu từ khoảng 1 năm trước khi bạn có chu kỳ kinh cuối cùng và kéo dài cho đến 3 năm đầu sau mãn kinh.
Các yếu tố nguy cơ khác góp phần làm loãng xương bao gồm:
- Có bệnh lý như viêm ruột, viêm khớp dạng thấp, lupus…
- Hấp thu ít Calcium
- Không đủ vitamin D
- Tiêu thụ quá mức vitamin A, caffeine và muối.
- Uống rượu bia mỗi ngày
- Hút thuốc lá (kể cả hút thuốc lá thụ động)
- Sụt cân nhanh hoặc quá gầy.
- Lối sống ít vận động hoặc bất động.
Có thể thấy rất nhiều yếu tố góp phần gây nên loãng xương sau mãn kinh. Bên cạnh một số yếu tố chúng ta không thể thay đổi được, cũng có không ít yếu tố nguy cơ chúng ta có thể kiểm soát.
Kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ này chính là biện pháp dự phòng bệnh loãng xương hiệu quả nhất mà các bạn có thể làm.
Loãng xương có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng gì, thậm chí khi loãng xương kéo dài hàng chục năm. Tuy nhiên, tình trạng này có thể khiến bạn dễ bị gãy xương và khó lành xương sau khi gãy. Đặc biệt là cột sống sẽ bị yếu và dễ bị gãy, lún hoặc xẹp đốt sống.
Đo mật độ khoáng xương (chụp loãng xương) là phương pháp được sử dụng để chẩn đoán mức độ loãng xương. Các vị trí thường được đo là gót chân, cột sống, xương đùi, xương cổ tay và bàn tay. Chụp DEXA là phương pháp thường được sử dụng để đo mật độ khoáng xương.
Tất cả phụ nữ từ 65 tuổi trở lên nên được đo mật độ khoáng xương. Phụ nữ mãn kinh dưới 65 tuổi cũng nên được đo mật độ khoáng xương nếu họ dễ bị gãy xương hoặc có các yếu tố nguy cơ loãng xương như viêm khớp dạng thấp, hút thuốc lá, uống rượu bia, tiền sử gia đình có bố hoặc mẹ bị gãy cổ xương đùi.
Nếu kết quả chụp DEXA cho thấy có loãng xương, bạn nên bắt đầu điều trị để ngăn ngừa gãy xương xảy ra. Hiện nay có nhiều loại thuốc cũng như liệu pháp có tác dụng dự phòng hoặc điều trị tình trạng loãng xương và làm giảm nguy cơ gãy xương. Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc. Bạn có thể xem thêm về các loại thuốc điều trị loãng xương ở bài viết:
Ngoài ra, lối sống cũng đóng một vai trò quan trọng trong ngăn ngừa loãng xương. Một chế độ ăn lành mạnh kết hợp với tập luyện và không hút thuốc lá sẽ giúp xương khỏe hơn. Các chuyên gia khuyến cáo bạn nên bắt đầu nghĩ đến dự phòng loãng xương càng sớm càng tốt, không nên chờ đợi đến một độ tuổi nhất định.
Tập thể dục giúp tăng khối xương trước tuổi mãn kinh và làm chậm tốc độ hủy xương sau mãn kinh. Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ khuyến cáo một người trưởng thành nên dành ra khoảng 150 phút tập luyện mỗi tuần để giúp xương khỏe mạnh.
Calcium là một chất quan trọng giúp xây dựng và duy trì mật độ xương. Vitamin D hỗ trợ cơ thể hấp thu Calcium. Do đó, bổ sung đủ Calcium và Vitamin D trong chế độ ăn sẽ giúp bạn có một hệ xương khỏe mạnh. Những thực phẩm giàu Calcium bao gồm các loại rau lá xanh đậm, sữa và các sản phẩm từ sữa, các loại cá có xương mềm hoặc các loại hải sản có vỏ như tôm, cua, … Bạn có thể bổ sung nguồn Vitamin D từ các loại thực phẩm như nước cam, sữa và ngũ cốc. Bạn cũng có thể có đủ Vitamin D khi tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời khoảng 15 phút trong vài ngày mỗi tuần. Bên cạnh bổ sung từ thực phẩm, bạn cũng có thể bổ sung Calcium và Vitamin D từ các loại thực phẩm chức năng.
