Rượu 

Các nhà khoa học thuộc Trung tâm Sinh sản Aberdeen (Scotland) sau khi nghiên cứu trên 16.000 mẫu tinh dịch của 7.500 đàn ông trong vòng 13 năm đã đưa ra cảnh báo chính thức về tác hại rõ rệt của rượu và thuốc lá lên chất lượng tinh trùng. 

Sóng điện thoại di động cũng là nguyên nhân gây giảm khả năng sinh sản ở nam giới. Ảnh minh họa

Thuốc lá 

Khói thuốc lá chứa rất nhiều độc chất, gồm có: nicotin, CO, các chất sinh ung thư, các chất thuộc nhóm benzen…Thuốc lá không chỉ làm giảm tuổi thọ của con người 5 - 8 năm mà còn làm giảm khả năng sinh sản. Thuốc lá làm giảm số lượng và độ di động của tinh trùng. Nicotin trong khói thuốc gây hại không chỉ với nam giới, ở nữ giới, việc tiếp xúc   nicotin có thể gây co thắt ống dẫn trứng làm tăng nguy cơ chửa ngoài tử cung. 

Thử nghiệm trên động vật cho thấy nicotin và các chất thơm gốc benzen có thể làm tinh trùng dị dạng hay teo tinh hoàn. Ở người, thuốc lá có thể gây các bất thường di truyền lên tinh trùng và ảnh hưởng lên các cháu bé sinh ra. Thuốc lá còn có thể làm tăng tần suất rối loạn cương và giảm ham muốn tình dục ở nam giới. Việc cai thuốc lá có thể cải thiện   đáng kể chất lượng tinh trùng, hoặc ngăn chặn tình trạng xấu hơn có thể xảy ra. 

Căng thẳng về thể chất và tinh thần 

Hầu hết những căng thẳng về thể chất và tinh thần quá mức đều có thể làm giảm số lượng tinh trùng: stress về tình cảm; làm việc vất vả hay chơi thể thao quá sức. 

Mặc quần áo bó sát người 

Mặc quần jean quá chật có thể ảnh hưởng nên quá trình phát triển cơ quan sinh dục và gây những chấn thương do đè ép.

Để quá trình sinh tinh diễn ra bình thường, nhiệt độ vùng da bìu phải thấp hơn thân nhiệt 2 - 30C, tình trạng tăng nhiệt độ vùng da bìu kéo dài lâu ngày có thể làm giảm chất lượng tinh trùng. 

Tình trạng tăng nhiệt độ tương tự cũng diễn ra ở những người phải ngồi nhiều ở một chỗ như tài xế, phi công, nhân viên văn phòng. 

Để tránh tình trạng trên, lời khuyên là mặc các loại quần áo rộng rãi, thoáng mát và chọn những vật liệu thoáng, thấm mồ hôi tốt để việc tản nhiệt của da bìu diễn ra dễ dàng. 

Làm việc trong môi trường nhiệt độ cao 

Những người làm việc trong các ngành nghề phải thường xuyên tiếp xúc với nhiệt độ cao thường có suy giảm chất lượng tinh trùng. Các nghề đó gồm: thợ rèn, thợ hàn, thợ luyện kim, đầu bếp… 

Bức xạ, sóng điện thoại di động 

Theo kết quả nghiên cứu khoa học mới nhất của các chuyên gia Hungari, sóng ĐTDĐ có thể hủy hoại các tinh trùng của nam giới. Người cho ĐTDĐ vào túi quần và đeo ở thắt lưng thường xuyên sẽ bị giảm chất lượng tinh trùng. 

Gần đây, người ta chứng minh rằng sử dụng máy tính xách tay đặt trên đùi cũng làm giảm số lượng tinh trùng. Nguyên nhân có thể do nhiệt độ cao và từ trường do máy phát ra ảnh hưởng đến hiện tượng sinh tinh. 

Các tế bào sinh tinh trùng rất nhạy cảm với phóng xạ. Xạ trị, tia X, các dạng phóng xạ khác ảnh hưởng nhiều đến quá trình sản xuất tinh trùng. Sau khi ngưng nguồn tiếp xúc, quá trình sinh tinh mất khoảng 2 năm để hồi phục, đôi khi hoàn toàn không hồi phục 

Tắm nước nóng 

Nếu đi tắm hơi, nhiệt độ trong phòng tắm lên tới 70 – 80oC, so với phòng tắm bình thường nhiệt độ cao gấp hơn 2 lần. Đó là điều hết sức bất lợi cho tinh trùng. Các chuyên gia cảnh báo rằng, dù là tắm nóng hay tắm hơi, nhiệt độ khoảng 34oC là thích hợp nhất. 

Đi xe đạp 

Khi đi xe đạp, nhất là xe đạp thể thao, lưng người lái sẽ phải cong lên liên tục. Tinh hoàn bị đè vào giữa yên xe và vùng đáy chậu gây nên tình trạng chèn ép, thiếu máu nuôi. Ngoài ra, tinh hoàn thường xuyên bị sức nén và cọ xát (nhất là với loại xe đạp thể thao) nên thường xuyên bị sung huyết, nhiệt độ vùng bìu cũng ở mức cao. 

Vì vậy, các tay đua chuyên nghiệp đi xe đạp liên tục mỗi ngày nhiều giờ và kéo dài hàng tháng sẽ có ảnh hưởng xấu đến đến sinh sản tinh trùng. 

Các loại thuốc 

Tiền căn dùng thuốc: một số thuốc chữa bệnh có thể gây tổn hại tạm thời hay vĩnh viễn quá trình sinh tinh như hóa trị ung thư, hormone, cimetidin, sulphasalazine, spironolactone, các thuốc huyết áp. 

Hóa chất và thuốc trừ sâu 

Một số chất ô nhiễm được ghi nhận có ảnh hưởng rõ rệt lên chất lượng tinh trùng bao gồm: các gốc oxy tự do, các hóa chất diệt côn trùng, diệt cỏ (DDT, aldrin, dieldrin, PCPs, dioxin, furan…), một số hydrocarbon (ethylbenzene, bezene, toluen, xylene…), một số chất bảo quản, hóa chất có trong vật liệu xây dựng, nội thất… 

Các kim loại nặng 

Tiếp xúc trong thời gian dài với kim loại nặng như chì, cadmium, arsenic làm giảm số lượng tinh trùng. Một lượng rất nhỏ kim loại nặng có trong tinh dịch có thể ức chế nhiều enzyme quan trọng cho quá trình thụ tinh trứng của tinh trùng. 

BS. Nguyễn Đạt Nguyên
Theo Sức khỏe đời sống