Virus hợp bào hô hấp (Respiratory Syncytial Virus-RSV) là một virus RNA sợi đơn thuộc họ Pneumoviridae cùng với metapneumovirus ở người và có hai kiểu gen A và B, bề mặt có nhiều gai glycoprotein (G và F) nằm ngoài màng đó là đích nhận diện của kháng thể¹. RSV là tác nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới (LRTI) nghiêm trọng thường gặp như viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi ở trẻ sơ sinh, người lớn tuổi và nhóm người có bệnh nền. Virus lây lan qua đường hô hấp, khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc chạm vào các bề mặt nhiễm virus. Hiện nay, không có phương pháp điều trị kháng virus đặc hiệu cho bệnh RSV nặng, ngoại trừ ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch nghiêm trọng và không có vaccin được cấp phép cho trẻ em. Tỷ lệ nhập viện ở người lớn bị nhiễm RSV cao hơn ở những người có bệnh nền như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính hoặc suy tim sung huyết.

 

 

Hình. Cấu trúc virus hợp bào hô hấp

RSV là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh hô hấp ở trẻ em và dẫn đến các đợt bùng phát bệnh hô hấp hàng năm ở mọi lứa tuổi. Tại Hoa Kỳ, ước tính có khoảng 58.000–80.000 trẻ em dưới 5 tuổi phải nhập viện mỗi năm vì nhiễm RSV. Tỷ lệ nhập viện cao nhất ở trẻ sơ sinh 0-6 tháng tuổi. Mỗi năm, ước tính có khoảng 100-300 trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt dưới 6 tháng tuổi, tử vong vì RSV ở Hoa Kỳ ².

Năm 2023, vaccin RSVpreF (Abrysvo) là vaccin duy nhất được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) và Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG) khuyến cáo sử dụng trong thời kỳ mang thai để ngăn ngừa nhiễm RSV nặng ở trẻ sơ sinh ^2,3.

Ngày nay, có hai kháng thể đơn dòng tác dụng kéo dài giúp ngăn ngừa RSV nặng ở trẻ sơ sinh đến 7 tháng tuổi với liều duy nhất (nirsevimab, clesrovimab), không có khuyến cáo ưu tiên sử dụng clesrovimab so với nirsevimab. Năm 2023, nirsevimab được phê duyệt và khuyến cáo sử dụng; clesrovimab được FDA (tháng 6/2025) và CDC (tháng 8/2025) phê duyệt. Chỉ định khi phụ nữ có thai (PNCT) không được tiêm vaccin RSVpreF hoặc trẻ sinh ra trong vòng 14 ngày kể từ khi người mẹ được tiêm vaccin. Thời điểm tối ưu để sử dụng kháng thể đơn dòng là ngay lúc sinh hoặc trong tuần đầu sau khi sinh. Những trẻ không được tiêm kháng thể đơn dòng khi sinh có thể tiêm bất cứ lúc nào trước khi đủ 8 tháng tuổi. Khuyến cáo rằng trẻ sơ sinh được sinh ra từ những PNCT đã được tiêm vaccin RSV trong lần mang thai trước thì nên tiêm kháng thể đơn dòng vì PNCT hiện chưa được chỉ định liều tiêm vaccin lặp lại ².

1. Phân loại

Có hai nhóm chính ngăn ngừa virus hợp bào hô hấp:

2. Triệu chứng

Các triệu chứng thường xuất hiện sau 4-7 ngày tiếp xúc với virus. Các dấu hiệu như khó thở, thở nhanh, khò khè, ho, viêm họng, sổ mũi, nghẹt mũi; viêm phế quản có sốt, viêm phổi, viêm tiểu phế quản... Các triệu chứng có thể diễn tiến nhanh và gây tử vong ¹.

3. Chỉ định

- Phụ nữ có thai: Tiêm 1 liều vaccin duy nhất, trong tuần thứ 32-36 tuần của thai kỳ, giúp truyền kháng thể thụ động bảo vệ trẻ sơ sinh trong 6 tháng đầu, giai đoạn có nguy cơ cao mắc viêm tiểu phế quản và viêm phổi do RSV ⁵.

- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: tiêm 1 liều kháng thể đơn dòng 

+ Trẻ sơ sinh (< 8 tháng tuổi) được sinh ra từ những PNCT không tiêm vaccin RSV

+ Trẻ nhỏ (8-9 tháng tuổi) có nguy cơ cao mắc RSV nặng (chỉ định nirsevimab)

- Người lớn tuổi: CDC khuyến nghị tiêm 1 liều cho người lớn ≥ 75 tuổi và cho người lớn từ 50-74 tuổi có nguy cơ cao mắc RSV nặng (Bệnh tim hoặc phổi mãn tính, miễn dịch suy giảm, sống trong viện dưỡng lão) ^2,4.

4. Chống chỉ định

- Chống chỉ định tuyệt đối với người bệnh có tiền sử dị ứng nặng với bất kỳ thành phần nào của vaccin hoặc sau 1 liều tiêm.

- Người có bệnh cấp tính nặng hoặc đang sốt cao

- PNCT < 32 tuần hoặc > 36 tuần

- Người suy giảm miễn dịch nặng

5. Tác dụng phụ

Các tác dụng phụ có thể gặp như đau, đỏ và sưng nơi tiêm, mệt mỏi, sốt, nhức đầu, buồn nôn, tiêu chảy và đau cơ hoặc khớp có thể xảy ra sau khi tiêm. Rối loạn tăng huyết áp khi mang thai, bao gồm tiền sản giật. Hội chứng Guillain-Barré (GBS) gia tăng ở người lớn tuổi sau khi tiêm Arexvy hoặc Abrysvo ².

6. Một số loại vaccin RSV- kháng thể đơn dòng ^2,6

Phân loại	Tên sản phẩm	Đối tượng	Đặc điểm
vaccin	Abrysvo	PNCT Người lớn tuổi	Vaccin duy nhất được phê duyệt cho PNCT (bảo vệ thụ động cho trẻ sơ sinh)
	Arexvy	Người lớn tuổi	Vaccin được phê duyệt cho người lớn tuổi, không được phê duyệt cho PNCT
	mRESVIA	Người lớn tuổi	Vaccin chứa phân tử mARN,  tổng hợp glycoprotein F của RSV-A
Kháng thể đơn dòng	Nirsevimab (Beyfortus)	Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ	-Trẻ sơ sinh (< 8 tháng tuổi) được sinh ra từ những người mẹ không tiêm vaccin RSV   -Trẻ nhỏ (8-9 tháng tuổi) có nguy cơ cao mắc RSV nặng
	Clesrovimab (Enflonsia)	Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ	Trẻ sơ sinh (< 8 tháng tuổi) được sinh ra từ những người mẹ không tiêm vaccin RSV
	Palivizumab (Synagis)	Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có nguy cơ cao (sinh non ≤ 35 tuần tuổi và < 6 tháng tuổi, bệnh tim, bệnh phổi mạn tính)	Tiêm hàng tháng trong suốt mùa RSV để duy trì hiệu quả bảo vệ.

Tài liệu tham khảo

1. WHO. https://www.Respiratory syncytial virus (RSV), Last updated March 2025, Accessed on 02/12/2025.

2. ACOG. Maternal Respiratory Syncytial Virus Vaccination https://www. Maternal Respiratory Syncytial Virus Vaccination | ACOG, 2023, Last updated October 2025, Accessed on 02/12/2025.

3. Fleming-Dutra, et all (2023). Use of the Pfizer Respiratory Syncytial Virus Vaccine During Pregnancy for the Prevention of Respiratory Syncytial Virus-Associated Lower Respiratory Tract Disease in Infants: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices - United States, 2023. MMWR. Morbidity and mortality weekly report, 72(41), 1115–1122. https://doi.org/10.15585/mmwr.mm7241e1

4. CDC, Vaccines for Adults. https://www. Vaccines for Adults | RSV | CDC, Last updated July 2025, Accessed on 03/12/2025.

5. CDC, RSV Vaccine Guidance for Pregnant Women, Respiratory Syncytial Virus Infection (RSV). https://www. RSV Vaccine Guidance for Pregnant Women | RSV | CDC, Accessed on 03/12/2025.

6. Thông tin sản phẩm